Công nghệ VAR là gì, được áp dụng trong trường hợp nào?

VAR là gì, công nghệ VAR có từ bao giờ, VAR được sử dụng trong những trường hợp nào,…? Nếu bạn là một người yêu thích bóng đá, muốn tìm hiểu thêm các thuật ngữ thường sử dụng trong môn thể thao này, bạn có thể tham khảo bài viết dưới đây của tin bóng đá Soha

Giải thích: VAR là gì?

Nhiều người mới theo dõi bóng đá hẳn chưa hiểu rõ VAR là gì, cách thức vận hành VAR là như thế nào. Trên thực tế, công nghệ VAR là viết tắt của cụm từ tiếng Anh Video Assistant Referee, là một dạng sử dụng công nghệ tiên tiến, thông qua video để hỗ trợ trọng tài có cái nhìn khách quan nhất trong từng tình huống.

Các video này được quay từ nhiều góc độ khác nhau, tua chậm lại để mọi người quan sát rõ từng hành động của cầu thủ và phân biệt ai là người phạm lỗi, tình huống nào cần nhận thẻ phạt,…

Bởi lẽ, mắt nhìn thông thường của chúng ta có giới hạn nhất định, trọng tài không thể nhìn rõ được mọi tình huống diễn ra trên sân cỏ, dẫn đến việc có thể sẽ đưa ra các quyết định không chính xác. Vì vậy, VAR ra đời như một vị cứu tinh, giúp trận đấu trở nên công bằng, minh bạch hơn.

Công nghệ VAR bắt đầu được đưa vào sử dụng khi nào?

Sau một thời gian dài quan sát, tìm hiểu và nâng cấp hệ thống công nghệ trong và ngoài sân bóng, công nghệ VAR chính thức được Hiệp hội Bóng đá quốc tế (IFAB) thông qua năm 2016. Một trận bóng đá ở Mỹ diễn ra vào tháng 8/2016 chính là lần đầu tiên VAR được đưa vào thử nghiệm.

Sau đó, VAR tiếp tục được đưa vào thử nghiệm tại Anh, một số trận đấu tại Đức, Ý – những quốc gia có đủ điều kiện cơ sở vật chất để trang bị phòng VAR hiện đại. 

Nhận thấy tầm quan trọng của VAR là gì và khi áp dụng nó, các trận cầu cũng trở nên minh bạch, công bằng hơn, thì đến năm 2018, VAR chính thức được áp dụng trong World Cup – giải đấu bóng đá lớn nhất thế giới.

Những tình huống nào được phép sử dụng VAR?

Sau khi đã biết được VAR là gì, VAR xuất hiện từ khi nào, chúng ta sẽ đi tìm hiểu những tình huống được phép sử dụng VAR. Bởi trên thực tế, Liên đoàn Bóng đá thế giới chỉ cho phép trọng tài tham khảo công nghệ trong một số tình huống nhất định:

Khi có tranh cãi liên quan đến bàn thắng

Khi trọng tài thấy bàn thắng có dấu hiệu của phạm lỗi như: bóng chạm tay, việt vị, bóng chưa vào lưới,… hoặc bị cầu thủ đội khác khiếu nại, để làm rõ vấn đề này, trọng tài được phép xem lại VAR.

Mọi đường đi nước bước, hành động hay một lỗi nhỏ của cầu thủ trên sân đều được camera của VAR ghi lại toàn bộ. Nên khi trọng tài xem xét sẽ biết bên nào đúng bên nào sai, tình huống đó có bị tính là phạm lỗi hay không,… và từ đó quyết định bàn thắng có hợp lệ không.

Quyết định về bàn thắng của trọng tài có thể ảnh hưởng tới kết quả của cả một trận đấu, vì vậy cần có sự suy xét kỹ càng, đảm bảo công bằng, công tâm.

Quyết định phạt trực tiếp trên chấm 11m

Phạt đền trên chấm 11m hay còn gọi là tình huống penalty diễn ra thường xuyên trong một trận đấu bóng đá. Đồng thời, nó còn là tình huống cần can thiệp công nghệ VAR nhiều nhất.

Tranh cãi về phạt đền thường xoay quanh vấn đề: có ngã trong vòng cấm hay không, có bị đối thủ chơi xấu hay không.

Có những tình huống cầu thủ bị vấp ngã ngay trước vạch trắng vài xăng-ti-mét hoặc tại phía bên rìa nhưng người lại đổ vào trong vòng cấm. Hay trường hợp 2 cầu thủ đứng sát nhau trong vòng cấm cùng bị ngã, và người này đổ cho người kia chơi xấu mình.

Nếu trọng tài chưa thể nhìn rõ tình huống, trọng tài có thể yêu cầu check VAR để đưa ra quyết định. Đây cũng là quyết định rất đáng chờ trong mỗi trận đấu bởi sút phạt đền trên chấm 11m rất dễ thành bàn, ấn định tỉ số.

Quyết định dẫn đến phạt thẻ đỏ trực tiếp

Thẻ đỏ trực tiếp thường được áp dụng trong tình huống cầu thủ có hành vi đá bóng thô bạo, làm ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần của cầu thủ bị tác động và nhận về phản ứng phẫn nộ gay gắt từ khán giả. 

Công nghệ VAR áp dụng trong trường hợp này với mong muốn giúp trọng tài thấy rõ được tính chất nguy hiểm, nghiêm trọng của pha đi bóng, từ đó quyết định có nên rút phạt thẻ đỏ trực tiếp hay không hay nó chỉ xứng đáng nhận thẻ vàng.

Việc quyết định có phạt thẻ đỏ trực tiếp hay không ảnh hưởng rất lớn đến sự cân bằng giữa 2 đội trong trận đấu.

Người bị rút thẻ đỏ trực tiếp buộc phải rời sân, đội bóng đó phải chơi bóng với 10 người. Số lượng cầu thủ không cân bằng, phòng thủ lỏng lẻo hơn, khả năng thắng trận của họ là vô cùng thấp.

Thay đổi quyết định chưa hợp lý của trọng tài

Trên sân bóng, trọng tài quan sát không kỹ nên rất có thể đưa ra các quyết định trực tiếp thiếu chính xác. Từ đó gây nên sự phẫn nộ rất lớn của các cầu thủ trên sân và cổ động viên. 

Vì vậy công nghệ VAR ra đời nhằm hạn chế tới mức thấp nhất tình trạng ấy xảy ra. Đồng thời, trọng tài sau khi đưa ra quyết định sai lầm vẫn có thể xem lại và sửa chữa, thay đổi quyết định của mình. Các quyết định này giúp mọi người bình tĩnh hơn và có một trận cầu mãn nhãn hơn.

Nhìn chung, công nghệ VAR sẽ được sử dụng trong các tình huống quan trọng, có tính chất quyết định đến kết quả của trận đấu. VAR cần được sử dụng đúng nơi đúng chỗ, không nên quá lạm dụng khiến trận bóng trở nên nhạt nhẽo, cứng nhắc.

>> Xem thêm: 12 luật bóng đá: Thông tin cầu thủ cần nắm trước khi thi đấu

Cách thức vận hành trong các trận đấu của VAR là gì?

Sau khi biết được khái niệm VAR là gì, chúng ta đi vào tìm hiểu cách thức vận hành của hệ thống công nghệ này.

Trong các giải đấu lớn, mỗi sân vận động được sử dụng sẽ được FIFA cho lắp một số lượng camera nhất định. Như tại World Cup 2018, con số này lên tới 33 camera.

Trong số những camera ấy sẽ có ít nhất 8 loại camera super slow-motion (camera quay siêu chậm) và 4 camera ultra slow-motion (camera quay siêu siêu chậm). Đến các vòng đấu loại trực tiếp sẽ trang bị thêm 2 camera ultra slow-motion nữa đặt ở sau 2 cầu môn.

Ngoài ra, trong hệ thống còn có riêng 2 camera có chức năng theo dõi tình huống việt vị. Đây cũng chính là thứ khiến các cầu thủ cảm thấy e dè, sợ sệt nhất bởi có những trận đấu, bóng được công nhận bàn thắng hoặc không được công nhận chỉ cách nhau 3cm nhưng máy vẫn có thể nhận ra được.

Những hình ảnh camera thu được sẽ được truyền trực tiếp tới phòng máy quan sát. Các vị trọng tài phụ ngồi ở đây sẽ quan sát và phân tích kỹ càng từng tình huống quay chậm.

Khi phát hiện ra lỗi xảy ra hoặc trọng tài đưa ra quyết định chưa hợp lý, họ sẽ thông báo bằng bộ đàm với trọng tài chính để check VAR và đưa ra kết quả phù hợp.

Hệ thống công nghệ VAR luôn được vận hành hết công suất trong một trận đấu bóng đá có sự xuất hiện của nó.

Ý nghĩa nổi bật của VAR tại các trận đấu

Hiểu được VAR là gì cùng những chức năng VAR đảm nhận, có thể khẳng định nó có ý nghĩa quan trọng trong các trận bóng đá:

• Là cánh tay đắc lực, hỗ trợ rất lớn cho các trọng tài, giúp giảm thiểu những sai sót không đáng có.

• Tăng tính công bằng, tạo sự minh bạch cho các trận túc cầu
• Góp phần xử lý những tình huống quan trọng, có tính chất quyết định của trận đấu.
• Thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ trong bóng đá.
• Giúp các cầu thủ trên sân luôn phải có lối chơi văn minh lịch sự, công bằng minh bạch để trận bóng diễn ra tốt đẹp hơn.

Mặc dù VAR đóng góp một vai trò quan trọng trong các trận bóng đá, song vẫn có nhiều ý kiến trái chiều xoay quanh hệ thống công nghệ này. Nhiều người cảm thấy không thoải mái khi mỗi lần check VAR là một lần cuộc chơi bị gián đoạn, mất thời gian. Điều này làm mất nhiệt của trận đấu bóng đá.

Ngoài ra, sự can thiệp nhiều của VAR vào bóng đá khiến người xem cảm giác như họ đang tới xem công nghệ tân tiến đến đâu, soi được những cái gì trong trận đấu, làm mất đi cảm xúc của bóng đá.

Tuy nhiên, sau tất cả mọi người vẫn không thể phủ nhận vai trò đem đến tính công bằng, minh bạch cho các trận đấu của VAR.

Các tình huống vô hiệu hóa VAR là gì?

Trong một trận đấu, công nghệ VAR chỉ được sử dụng trong những tình huống nhất định. Có những tình huống trọng tài không được phép can thiệp VAR nữa. Các tình huống vô hiệu hóa VAR là gì sẽ được đề cập tại đây.

• Trường hợp quyết định thẻ vàng thứ 2 sẽ không được phép sử dụng VAR. Chỉ khi trọng tài phân vân giữa thẻ đỏ trực tiếp hoặc thẻ vàng, công nghệ VAR mới được phép can thiệp. Còn đối với tình huống mấp mé thẻ vàng thứ 2 để rời sân và không thẻ, trọng tài không được can thiệp VAR.
• Khi trọng tài quyết định thổi còi tiếp tục trận đấu, công nghệ VAR không “cứu” được tình huống vừa rồi. Trong trường hợp trọng tài đã thổi còi tiếp tục trận đấu, tức quyết định đã ấn định và không còn cơ hội xem xét lại hay vãn hồi. Vì vậy, VAR không còn được can thiệp vào những tình huống trước đó nữa.
• Các tình huống nhỏ như phạt góc, ném biên, sút phạt từ xa,… sẽ không được sử dụng đến công nghệ VAR để tránh việc quá lạm dụng.

Hiện nay công nghệ VAR vẫn chưa áp dụng được trong tất cả các trận đấu, giải đấu bóng đá. Điều này liên quan tới cơ sở vật chất, quy mô của từng giải đấu.

Hy vọng trong tương lai bóng đá thế giới sẽ phát triển hơn nữa và áp dụng được công nghệ vào các giải đấu nhỏ hơn, tăng tính công bằng, minh bạch.

Lời kết

Trên đây là câu trả lời của chúng tôi với câu hỏi VAR là gì cùng với một số vấn đề liên quan khác. Hy vọng những thông tin chúng tôi mang đến tại đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các thuật ngữ, luật chơi có trong bóng đá.