Tìm hiểu luật bóng đá 5 người theo chuẩn Fifa

 Liệu bạn đã biết về luật bóng đá 5 người hay chưa? Đây là một hình thức thi đấu trong bóng đá phổ biến, rất được ưa chuộng trên thế giới. Vậy thể thức này giống và khác gì so với bóng đá 11 người mà chúng ta vẫn quen thuộc? Mời các bạn cùng Soha bóng đá tham khảo nội dung của luật này được quy định bởi Fifa nhé.

Các luật bóng đá 5 người quy định về sân và cầu thủ

Luật 1: Quy định kích thước của sân thi đấu

Loại hình bóng đá 5 người thường được chơi trên sân cỏ nhân tạo hoặc sân futsal. Tất nhiên sân tiêu chuẩn đối với hình thức này sẽ nhỏ hơn sân bóng 11 người. Tiêu chuẩn về sân theo luật bóng đá 5 người được Fifa quy định như sau:

• Kích thước sân: Chiều dài 25-42m, chiều rộng 15-25m.
• Đường giới hạn sân chiều rộng 8cm, được kẻ bằng màu dễ nhìn. Vòng tròn giao bóng giữa sân đường kính 3m, chính giữa sân có một điểm chấm (tâm của sân).
• Chấm phạt đền: Tại điểm giữa của đường 6m là điểm chấm phạt đền thứ nhất. Tại đường thẳng góc với đường biên ngang, cách biên ngang 10m là điểm phạt đền thứ hai.
• Điểm đá phạt góc: Điểm đặt bóng nằm trong 1/4 đường tròn đường kính 50cm, tâm là điểm giao giữa biên dọc và biên ngang.

Đường 6m được tạo ra bằng cách: Từ biên ngang của mỗi phần sân, vẽ một đoạn thẳng dọc đến chân của hai cột cầu môn để tạo ra tâm của 1/4 đường tròn có bán kính 6m. Nối hai điểm cuối cùng của hai cung tròn này lại bằng một đoạn thẳng (dài 3,16m).

Luật 2: Quy định và trái bóng thi đấu

Quy định về trái bóng yêu cầu phải là hình tròn. Chất liệu của trái bóng phải là bằng da (nếu làm bằng chất liệu khác cần phải được Fifa công nhận). Áp suất hơi trong quả bóng chỉ được trong khoảng 400 – 600 gr/cm² _.

Chu vi của trái bóng từ 62-64cm, trọng lượng của trái bóng là từ 400-440 gram (khi bắt đầu trận đấu). Quả bóng khi đang trong trận đấu (gọi là bóng sống) sẽ được giữ nguyên, quyền thay đổi quả trong trong trận đấu chỉ thuộc về trọng tài.

Luật 3: Số lượng về cầu thủ tham gia thi đấu

Mỗi đội bóng trong sân chỉ được có không quá 5 cầu thủ, trong đó số cầu thủ dự bị có thể là 7 người. Nếu trong quá trình thi đấu, cầu thủ trên sân muốn thay thế cho vị trí thủ môn cần phải thông báo với trọng tài, diễn ra lúc trận đấu tạm dừng.

Trong luật bóng đá 5 người có một số điểm khác biệt khi thay cầu thủ dự bị. Số lần thay người (kể cả thủ môn) là không giới hạn, diễn ra ngay cả khi bóng đang trong cuộc cũng được. Cầu thủ đã được thay ra trước đó vẫn có thể vào lại sân, thay người chỉ được diễn ra tại khu vực quy định lúc cầu thủ trong sân đã hoàn toàn ra ngoài.

Luật 4: Về trang phục áo đấu

Về trang phục khi thi đấu của bóng đá 5 người tương đồng với các thể thức khác. Cầu thủ ra sân sẽ mang giầy da mềm bằng vải, đế cao su mềm. Các cầu thủ sẽ không được phép mang bất kỳ có khả năng gây nguy hiểm cho đối thủ.

Đối với các cầu thủ hai đội bóng phải mang trang phục khác mầu nhau và khác với người trọng tài điều khiển trận đấu. Thủ môn được phép mặc quần dài, quy định màu áo cần phân biệt với các cầu thủ khác trên sân.

Các luật về trọng tài và thời gian thi đấu

Các quy định trong luật bóng đá 5 người được Fifa quy định khá chặt chẽ và phân định cụ thể. Trọng tài – Người điều khiển trận đấu trên sân cũng cần tuân theo những quy định rõ ràng. Sau đây là những luật quy định đối với các trọng tài và người liên quan:

Luật 5: Quy định đối với trọng tài chính

Trọng tài chính hay chính là người trên sân điều khiển trận đấu trong suốt thời gian thi đấu, còn gọi là người cầm cân nẩy mực. Đây chính là người có quyết định tối cao với các tình huống trên sân, có các quy định như sau:

>> Xem thêm: Tìm hiểu luật bóng đá sân 11 người đầy đủ và mới nhất

• Trọng tài có thẩm quyền xử phạt cho tất cả các lỗi vi phạm, bao gồm cả trong những thời điểm trận đấu tạm dừng hoặc khi bóng ngoài cuộc.
• Trọng tài phải ghi nhận mọi sự cố xảy ra trước, trong và sau trận đấu.
• Là người duy nhất có quyền tạm dừng trận đấu do can thiệp của khán giả hoặc vì các lý do khác.
• Trọng tài cũng được ủy quyền cảnh cáo cầu thủ nếu họ thấy có hành vi khiếm nhã. Trọng tài chính được truất quyền thi đấu bất kỳ cầu thủ nào phạm lỗi thô bạo, có hành vi bạo lực hoặc sử dụng lời lẽ thô tục.

Luật 6: Đối với trọng tài thứ hai

Mỗi trận đấu bóng đá 5 người chỉ có một trọng tài thứ hai. Vị trọng tài thứ hai này có phạm vi hoạt động ở phía đối diện trọng tài chính. Người điều khiển này sẽ không chạy trên sân và có nhiệm vụ là: 

• Trong trường hợp trận đấu không có trọng tài thứ 3 hoặc thư ký bấm giờ, trọng tài thứ 2 có trách nhiệm theo dõi thời gian 2 phút dành cho đội có cầu thủ bị truất quyền thi đấu.
• Theo dõi việc thay đổi cầu thủ xem có tuân theo quy định của Luật hay không.
• Theo dõi thời gian hội ý, với thời gian hội ý được giới hạn trong vòng 1 phút.

Luật 7: Trọng tài thứ ba và thư ký bấm thời gian

Hai vị trí này không bắt buộc đối với các trận đấu thường, tuy nhiên cần phải có với các trận đấu quốc tế. Nhiệm vụ của thư ký trận đấu là theo dõi thời gian: bấm dừng đồng hồ khi bóng chết ngoài trận đấu, và tiếp tục khi bóng được tham gia lại vào trận đấu.

Trọng tài thứ ba đóng vai trò là người quan sát: Theo dõi của hoạt động của thư ký cùng ghi lại những diễn biến trên trận đấu. Trong trường hợp (hãn hữu) là trọng tài chính gặp phải chấn thương thì trọng tài thứ ba sẽ là người thay thế điều khiển trận bóng.

Luật 8: Quy định về thời gian của trận đấu

Các quy định về thời gian trong luật bóng đá 5 người có nhiều khác biệt so với thể thức thi đấu 9 hoặc 11 người. Tổng số thời gian thi đấu của mỗi hiệp đá chính cùng với độ dài được quy định như sau:

• Một trận đấu bao gồm 2 hiệp, mỗi hiệp kéo dài trong vòng 20 phút, và thư ký bấm giờ có nhiệm vụ báo giờ.
• Trong mỗi hiệp, đội có quyền họp mặt một lần, với thời gian hội ý giới hạn là 1 phút, và tất cả cầu thủ phải ở trong sân.
• Thời gian để nghỉ giải lao ở giữa hai hiệp đấu tối đa là 15 phút.

Luật 9: Quy định về thời gian của trận đấu

Sử dụng cách tung đồng xu để xác định đội nào đá giao bóng hoặc chọn sân. Sau mỗi khi ghi bàn thì quả giao bóng thuộc về đội vừa bị thủng lưới. Sang tới hiệp 2 thì đội được quyền giao bóng là đội còn lại.

Các cầu thủ trên sân nếu thực hiện không đúng quy định trên thì phải thực hiện lại. Quả bóng nếu trực tiếp đi vào khung thành vẫn được công nhận bàn thắng. Nếu pha phạm lỗi nằm trong khu vực vòng luân lưu, bóng sẽ được đặt trên vòng 6m mà gần vị trí phạm lỗi nhất.

Luật 10: Quy định bóng ngoài cuộc – bóng trong cuộc

Trường hợp bóng được tính là ngoài cuộc là: khi trọng tài có tín hiệu còi dừng, hoặc khi bóng vượt ra ngoài vạch kẻ hai đường biên dọc hoặc biên ngang. Phạm vi quả bóng được tính là không gian, nghĩa là ngay cả khi bóng trên không trung.

Hai trường hợp trên được quy định là bóng ngoài cuộc, tuy nhiên cần có tín hiệu thổi còi của trọng tài. Đối với tất cả các trường hợp còn lại thì bóng được đều được tính là trong cuộc. Bóng ngoài cuộc sẽ được thư ký dừng thời gian để tính bù giờ.

Quy định về lỗi phạt trong luật bóng đá 5 người

Những quy định chung luật bóng đá 5 người quy định về phạm vi, kích thước sân bóng và thời gian thi đấu. Sau đây là những điều quy ước về các lỗi vi phạm, phạt và cách công nhận bàn thắng. 

Luật 11: Quy định về tính hợp lệ của bàn thắng

Một bàn thắng trên sân được công nhận trong trường hợp: Quả bóng thi đấu hoàn toàn vượt ra khỏi đường biên ngang nằm ở phạm vi giữa hai cột và dưới xà ngang cầu môn. Trường hợp bóng được cầu thủ sử dụng tay để tác động vào cầu môn thì sẽ không được công nhận.

>> Xem thêm: Luật phạt góc trong bóng đá và những điều bạn chưa biết

Kết thúc thời gian thi đấu giữa hai đội, đội nào ghi được nhiều bàn thắng hơn được quy định là đội thắng cuộc. Trong trường hợp còn lại, hai đội đều không ghi bàn, hoặc số bàn thắng hai đội bằng nhau, trận đấu được tính là hòa.

Luật 12: Các lỗi và hành vi thiếu đạo đức trên sân bóng

Luật bóng đá 5 người cũng quy định chặt chẽ về các hành vi phạm lỗi của những người thi đấu trên sân. Đội bị phạm lỗi có thể sẽ được nhận quả đá phạt trực tiếp hay gián tiếp. Trường hợp trực tiếp, cầu thủ sẽ bị coi là vi phạm nếu thực hiện một trong những hành vi sau:

• Gây chấn thương bằng cách đá hoặc ngáng chân đối phương.
• Tấn công đối thủ bằng cách nhảy vào hoặc chèn người bằng vai.
• Đánh hoặc xô đẩy đối thủ một cách trái quy định.
• Thực hiện hành động không đúng chuẩn mực bằng cách nhổ nước bọt vào đối phương.
• Thực hiện xoạc bóng khi bóng nằm ngoài tầm kiểm soát của đối thủ, trừ thủ môn trong khu phạt đền của đội mình. 
• Hành vi cố ý sử dụng tay để chơi bóng bằng cách ôm bóng, đấm bóng hoặc ném bóng.

Đối với trường hợp gián tiếp thường thuộc về lỗi của thủ môn trên sân. Nếu trong quá trình thi đấu, trọng tài xác định thủ môn phạm lỗi gián tiếp, đội còn lại được nhận quả phạt gián tiếp. Thủ môn phạm phải một trong hai lỗi sau:

• Thủ môn giữ bóng trên tay thuộc phần sân của đội mình quá 4 giây.
• Khi phát bóng từ chân thủ môn, nếu bóng chưa chạm chân cầu thủ đối phương hoặc bóng chưa qua giữa sân, nếu cầu thủ chuyền về sẽ bị tính là phạm luật.

Luật 13: Quy định về quả phạt

Trong luật bóng đá 5 người cũng có 2 loại quả phạt là trực tiếp (bóng trực tiếp vào cầu môn) và gián tiếp (bóng chạm người khác rồi mới vào gôn). Khi thực hiện một quả phạt, cần phải đảm bảo các yếu tố như sau:

• Các cầu thủ đội bị phạt đừng cách bóng ít nhất là 5m. Nếu cự ly không đủ 5m, hoặc cầu thủ xông vào trước khi đá phạt, trọng tài sẽ cho thực hiện lại cú đá phạt này.
• Bóng phải để chết khi thực hiện đá phạt. Nếu thực hiện quả đá phạt quá 4 giây, trọng tài sẽ cho đội còn lại được thực hiện quá đá phạt.
• Nếu bóng từ cú đá phạt chưa chạm ai, thì người vừa mới thực hiện cú đá phạt không được chạm bóng tiếp lần 2.

Luật 14: Các lỗi tổng hợp

Nếu các cầu thủ trên sân phạm phải lỗi tổng hợp, đội còn lại sẽ được nhận quả đá phạt trực tiếp. Với trường hợp lỗi tổng hợp này thì cầu thủ đá phạt cần đá bóng trực tiếp vào cầu môn, không được chuyền cho cầu thủ khác và có các quy định như sau:

• Trong 5 lần đầu tiên thì đối phương được quyền đứng làm hàng rài, cách bóng cự lý ít nhất 5m.
• Với lỗi tổng hợp thứ 6 trở đi, đối phương không được quyền đứng làm hàng rào chắn.
• Những lỗi tổng hợp nằm trong hiệp 2 có giá trị trong trường hợp hai đội thi đấu hiệp phụ.

Luật 15: Quy định đá phạt đền

Điều luật thứ 15 này quy định về quy cách thức đá phạt đền trực tiếp. Trong đội bóng, cầu thủ nếu phạm lỗi trong khu vực phạt đền thì đội đối phương được hưởng quả đá phạt đền. Quy định trong luật bóng đá 5 người như sau:

• Nếu quả phạt nằm ở phút cuối của các hiệp đấu, cần được bù thêm thời gian để thực hiện xong quả đá phạt này.
• Bóng được đặt ở vị trí điểm phạt đến thứ nhất. Cầu thủ nào là người thực hiện được thông báo trước với trọng tài.
• Thủ môn đội bị phạt đứng trên đường thẳng nối 2 cột dọc của cầu môn. Các cầu thủ khác đứng bên ngoài, cách điểm phạt đền khoảng cách tối thiểu 5m.

Luật 16: Quy định về đá biên

Với trường hợp quả bóng thi đấu từ trong sân đi hết đường biên dọc, các cầu thủ được đá biên để bóng nhập cuộc. Cầu thủ của đội nào chạm bóng cuối cùng thì đội còn lại được hưởng quả đá biên, cách thức thực hiện như sau:

• Cầu thủ đá biên được đá về bất kỳ hướng nào.
• Vị trí cầu thủ đá biên: Đứng hoàn toàn bên ngoài sân, hoặc ít nhất 1 chân giẫm lên đường biên dọc.
• Các cầu thủ đối phương đứng cách quả bóng ít nhất là 5m.
• Khi phát bóng, nếu bóng chưa chạm cầu thủ nào khác, cầu thủ đá biên không được phép chạm tiếp bóng lần hai.
• Không công nhận bàn thắng nếu đá thẳng từ biên vào cầu môn.

Luật 17: Ném phát bóng trong luật bóng đá 5 người

Ném phát bóng chỉ được thực hiện bởi thủ môn. Luật bóng đá 5 người quy định rằng, bóng trúng cầu thủ đối phương đi hết đường biên ngang, thủ môn được quyền ném phát sang sân của đối phương.

• Khi thủ môn ném phát, các cầu thủ đội còn lại đứng bên ngoài khu vực phạt đền.
• Nếu bóng ném thẳng vào cầu môn của đối phương thì không được công nhận bàn thắng.
• Sau khi ném bóng lên mà đồng đội lại chuyền về thì đối thủ sẽ được nhận quả phạt gián tiếp.
• Nếu chưa có cầu thủ nào khác chạm bóng sau khi phát, thủ môn không được phép tiếp tục chạm bóng tiếp lần 2, nếu không sẽ được tính là phạm lỗi gián tiếp.

Luật 18: Quả phạt góc

Khi bóng từ chân của một cầu thủ đội nhà đi ra bên ngoài đường biên ngang, đội đối phương được hưởng quả đá phạt góc. Quy định và hướng dẫn trong luật bóng đá 5 người về thực hiện cú phạt góc này như sau:

• Bóng phải được đặt ở bên trong cung phạt dọc, các cầu thủ đội phòng ngự cách bóng tối thiểu là 5met.
• Thời gian thực hiện không được quá quy định là 4 giây.
• Nếu bóng chưa chạm cầu thủ nào khác kể từ thời điểm thực hiện phạt góc, cầu thủ đá phạt góc không được quyền chạm bóng liên tiếp lần hai 2 nữa.

Trong trường hợp không thực hiện đúng với quy định đã nêu trên, đội đá phạt góc được tính là phạm luật gián tiếp. Trong trường hợp phạm lỗi này, đội còn lại sẽ được hưởng một quả phạt gián tiếp ngay tại chỗ.

Lời kết

Bạn vừa tìm hiểu luật bóng đá 5 người được quy định trong văn bản, phát hành bởi Fifa. Luật này được áp dụng trên toàn thế giới với thể thức 5 người. Hy vọng những người yêu bóng đá đã có thể hiểu rõ để có những phút giây thú vị khi thưởng thức các trận đấu bóng đá.